Абай

Абай (Ибраһим) Құнанбаев Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.
ады.

Абай өлеңдерін 10 жасынан («Кім екен деп келіп ем, дүние қуған”) қағаз бетіне түсіре бастады. «Сап, сап, көңілім”, «Шәріпке”, «Абыралыға”, «Жақсылыққа”, «Кең жайлау” оның алғашқы өлеңдері. Сонымен бірге аударма жасаумен де айналысқан. Оның «Қансонарда” (1882), жылдың төрт мезгілін суреттеген «Қыс”, «Күз”, «Жаз”, «Жазғытұры” өлеңдері, «Масғұт”, «Ескендір”, «Әзім” поэмаларының қазақ әдебиетінде орны ерекше. Араб, парсы, түркі білім көздеріне Абай ерекше көңіл аударып. Осы тілдерді өз бетімен жүйелі түрде оқып игереді.

Абайдың философиялық, көркемдік, әлеуметтік, гуманистік көзқарастары қара сөздері арқылы да берілген. Абайдың қара сөздері (Ғақлия) — ұлы ақынның сөз өнеріндегі көркемдік қуатын, философиядағы даналық дүниетанымын даралап көрсететін классикалық стильде жазылған прозалық шығармасы. Жалпы саны қырық алты бөлек шығармадан тұратын Абайдың қара сөздері тақырыбы жағынан бір бағытта жазылмаған, әр алуан оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш 1918 ж. Семейде шыққан «Абай” журналында жарық көрді. Кейіннен Абайдың қара сөздері орыс, қытай, француз, т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды. Абай музыка саласында да мол мұра қалдырған. Қазіргі уақытта ақынның 27 әнінің 36 нұсқасы нотаға түсірілген. Abay (Ibraһim) Құnanbaev Құnanbayұly (1845-1904) - akyn, aғartushy, zhazba Adebietinin Kazakh, Kazakh әdebi tіlіnің negіzіn қalaushy, composer, audarmashy, sayasi қayratker, liberaldy bіlіmdі islamғa Taiana otyryp, orys zhane europa mәdenietіmen zhaқyndasu arқyly Kazakh mәdenietіn zhaңartudy kөzdegen reformer . Abai Kazakh aқyndyқ shyғarmalarynda halқynyң әleumettіk, қoғamdyқ, moraldyқ mәselelerіn arқau etken.
hells.

Abay өleңderіn 10 zhasynan ( "Kіm Eken depots kelіp eat dүnie қuғan") қaғaz betіne tүsіre Bastad. "Sap, Sap, kөңіlіm", "Shәrіpke", "Abyralyғa", "Zhaқsylyққa", "Keң zhailau" onyң alғashқy өleңderі. Sonymen bіrge audarma zhasaumen de aynalysқan. Onyң "Қansonarda" (1882), zhyldyң tөrt mezgіlіn surettegen "Қys", "Kүz", "Jaz", "Zhazғytұry" өleңderі "Masғұt", "Eskendіr", "Әzіm" poemalarynyң Kazakh әdebietіnde Ornan erekshe. Arab, Parsi, Turki Bilim kөzderіne Abay erekshe kөңіl audaryp. Wasps tіlderdі өz betіmen zhүyelі tүrde oқyp igeredі.

Abaydyң filosofiyalyқ, kөrkemdіk, әleumettіk, gumanistіk kөzқarastary kara sөzderі arқyly yes berіlgen. Abaydyң kara sөzderі (Ғaқliya) - uly aқynnyң soz өnerіndegі kөrkemdіk қuatyn, filosofiyadaғy danalyқ dүnietanymyn daralap kөrsetetіn klassikalyқ stilde zhazylғan prozalyқ shyғarmasy. Zhalpy Sana'a kyryk alty bөlek shyғarmadan tұratyn Abaydyң kara sөzderі taқyryby zhaғynan bir baғytta zhazylmaғan, әr Aluan onyң kara sөzderіnің bіrnesheuі eң alғash 1918 w. Semeyde shyққan "Abai" zhurnalynda zharyқ kөrdі. Keyіnnen Abaydyң kara sөzderі orys, Chinese Super, French, TB kөptegen Alem tіlderіne audaryldy. Abay music salasynda yes supposedly Mura қaldyrғan. Modern Pentathlon uaқytta aқynnyң 27 әnіnің 36 nұsқasy notaғa tүsіrіlgen.